[ Pobierz całość w formacie PDF ]

122 J. Pfitzner, op. cit, s. 262.
123 B. Dundulis, op. cit., s. 80.
124
Tam\e. Zob. te\ CEV nr 6 (Appendix) s. 1008.
40
wią\e się z koroną litewską i dlatego jest często pomijany
przez badaczy litewskich. Niemniej sprawa ta zasługuje na
uwagę i nie mo\na jej pominąć w naszych rozwa\aniach.
Wią\e się ona z problemem husyckim w Czechach. Otó\
strona czeska po detronizacji króla czeskiego Zygmunta
Luksemburskiego zaproponowała koronę królewską W. Ja-
gielle w 1420 r. Pertraktacje polsko-litewsko-czeskie dopro-
wadziły do kompromisu w lutym 1421 r. w Woranach (Ora-
nach) w Litwie. Po odmowie króla polskiego propozycję
czeskiej korony przyjÄ…Å‚ Witold. Dalej prowdzono rokowania
czesko-litewskie, których rezultatem było wysłanie do Czech
Zygmunta Korybutowicza jako namiestnika Witolda. Wspo-
mniany Zygmunt był bratankiem W. Jagiełły i dalszym
krewnym Witolda, pochodził z dynastii Giedyminowiczów.
Tak więc świetnie się nadawał do misji królewskiego namie-
stnika w Czechach125. Wyprawa Zygmunta Korybutowicza
do Czech zaczęła się wiosną 1422 r. i początkowo przyniosła
znaczne sukcesy. Jednak ju\ w grudniu tego roku Witold od-
wołał go z Czech z funkcji swego pełnomocnika. Krok ten
był związany ze zmianą polityki zagranicznej monarchii Ja-
giefiowej: z anty luksemburskiej (a więc popieranie Czechów
jako wrogów Zygmunta Luksemburskiego) na proluksem-
burską (a więc przeciw Czechom). Reorientacja ta wymagała
rezygnaq'i z popierania husytów w Czechach, gdzie formal-
nie królem był Zygmunt Luksemburski (mimo jego detroni-
zacji przez husytów). W wyniku tej reorientacji Polska i Węgry
odnowiły przymierze z Lubowli z 1412 r., zawierając układ w
Kie\marku w marcu 1423 r. Obie strony poczyniły ustępstwa:
król Zygmunt Luksemburski uznał postanowienia pokoju mel-
neńskiego z 1422 r., a król W. Jagiełło odstąpił od popierania hu-
sytów. W praktyce oznaczało to rezygnację z korony czeskiej
przez Witolda z powodów politycznych. Jednak cena za to
ustępstwo nie była wysoka dla Witolda i Litwy: zamiast ilu-
zorycznego i  heretyckiego" Królestwa Czeskiego, izolowane-
125 J. Grygiel, śycie i działalność Zygmunta Korybutowicza. Studium z dzie-
jów stosunków polsko-czeskich w 1 połowie XV w., Wrocław 1988 s. 32-37.
41
go na arenie międzynarodowej, Litwa otrzymała trwały i osta-
teczny pokój z Zakonem Krzy\ackim. To był koniec wojen
krzy\acko-litewskich i wielki sukces Litwy.
Uwa\a się, \e  epizod czeski" wieńczył politykę wiel-
komocarstwową Witolda i wywołał reakcję, która ją bezpo-
wrotnie pogrzebała126. Zaanga\owanie się Witolda w sprawy
czeskie jest dowodem jego wielkich ambicji politycznych,
wykraczających znacznie poza Litwę. Chciał on stworzyć
blok państw  od Pragi po Ruś Załeską". Niemniej epizod
czeski zakończył się niepowodzeniem Witolda. Nie tylko nie
uzyskał on korony czeskiej, ale i stracił swoje dominujące
wpływy w Polsce, poniewa\ tu umocnili się politycy wrodzy
husytyzmowi i orientacji czeskiej, czyli grupa skupiona wo-
kół Zbigniewa Oleśnickiego, biskupa krakowskiego127.
Następną - czwartą i ostatnią - próbą koronacji Witolda
były wydarzenia z lat 1429-1430, które są tematem niniejsze-
go studium. W sumie wszystkie dotychczasowe próby koro-
nacyjne zakończyły się fiaskiem. Dlaczego tak się stało?
Trudno na to pytanie odpowiedzieć. Przyczyny były bo-
wiem ró\ne, choć na pewno nie sprzyjała temu niekorzystna
sytuacja międzynarodowa Litwy oraz stan prawny stosun-
ków polsko-litewskich. Tak więc dwukrotnie Witold musiał
rezygnować z zabiegów koronacyjnych z powodów politycz-
nych (w latach 1410 i 1422-1423) oraz militarnych (w 1399 r.).
Natomiast sprzeciw strony polskiej, mo\liwy np. w 1398 r.,
nie był wówczas sprawą zasadniczą.
Mówiąc o planie koronacyjnym z 1429 r., rodzi się pyta-
nie, kiedy pojawił się ten plan? Czy pojawił się przed zjaz-
dem Å‚uckim (tj. przed styczniem 1429 r.), czy dopiero w cza-
sie tego zjazdu niczym deus ex machina? Zdania w tej sprawie
są podzielone. Wydaje się, \e trzeba się cofnąć do wydarzeń
z 2. połowy 1428 r. Znane są dwa poselstwa Zygmunta Lu-
126 J. Dąbrowski, Witold a Polska,  Dzień Kowieński", 1930, nr 204 z 6-8 DC.
127 Tam\e.
I2S A. Prochaska, Ostatnie lata..., s. 123-127. Zob. te\: J. Pfitzner, op. cit,
s. 259.
42
ksemburskiego do Polski i Litwy128. Pierwsze poselstwo wy-
. słano do Polski w końcu czerwca, we wrześniu posłowie ci
udali się na Litwę. Zgodzono się wówczas na zjazd, Witold
zaproponował Auck jako miejsce obrad. Tymczasem przyby-
... Å‚o drugie poselstwo, przywo\Ä…c m.in. propozycjÄ™ zjazdu
niemiecko (węgiersko)-litewskiego, bez udziału króla pol-
,,- skiego. Na to Witold odpowiedział odmownie: zgodził się na
zjazd pod warunkiem udziału w nim W. Jagiełły.
Ten opis wydarzeń jest bardzo wa\ny. Wskazuje on na
;j istotnÄ… rolÄ™ Zygmunta Luksemburskiego w genezie zjazdu
¦, i jego chęć bezpoÅ›rednich rozmów z Witoldem bez udziaÅ‚u
.. osób trzecich. Sugeruje to wyraznie intrygę Zygmuntową
\ w genezie  burzy koronacyjnej". Z kolei u Witolda widoczna
jest lojalność wobec W. Jagiełły. Nic nie wskazuje na udział
, Witolda w genezie owej  burzy"129. W tym kontekście nie-
zrozumiałe są ró\ne twierdzenia o tym, \e Witold chciał
potajemnie spotkać się z Zygmuntem Luksemburskim i ro-
kować z nim bez udziału W. Jagiełły130. Stąd ju\ tylko
krok do twierdzenia o istotnej roli Witolda w planie korona-
cyjnym.
Teza o tajnych rokowaniach Zygmunta Luksemburskiego
z Witoldem oparta jest na błędnej interpretacji listu tego
ostatniego do króla rzymskiego z listopada 1428 r.131. Na
dwa miesiące przed zjazdem łuckim Witold odpowiedział [ Pobierz całość w formacie PDF ]

  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • alwayshope.keep.pl

    •